Πανθεσσαλονίκειος Αθλητικός Όμιλος Κωνσταντινουπολιτών
Ίδρυση
Ο Π.Α.Ο.Κ., ιδρύθηκε το 1926 στη Θεσσαλονίκη από Κωνσταντινουπολίτες πρόσφυγες που ακολούθησαν την ανταλλαγή των πληθυσμών μετά τη Μικρασιατική καταστροφή και τη Συνθήκη της Λωζάνης που ακολούθησε. Νωρίτερα είχε ιδρυθεί στην πόλη η Ένωση Κωνσταντινουπολιτών, κυρίως από μέλη των ελληνικών συλλόγων της Πόλης Ερμής και Πέρα Κλουμπ. Από την Ένωση αυτή προέκυψε αρχικά η ΑΕΚ Θεσσαλονίκης (1925) και ένα χρόνο αργότερα ο Π.Α.Ο.Κ.. Ο Αθλητικός και Πολιτιστικός Σύλλογος Ερμής ιδρύθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1875 και αποτέλεσε τον αρχαιότερο ποδοσφαιρικό σύλλογο που ιδρύθηκε στην τουρκική επικράτεια.
Αν και η ΑΕΚ Θεσσαλονίκης κατάφερε να εντάξει στο δυναμικό της ποδοσφαιριστές προερχόμενους από τον Άρη (Βεντουρέλης, Μαλτέζος κλπ.) και από τον Ηρακλή (Γεωργιάδης κλπ.), εν τούτοις είχε σαν βασικό άξονα της ύπαρξής της την ένταξη σ' αυτήν μόνο Κωνσταντινουπολιτών και γενικά προσφύγων αθλητών. Αυτό προκάλεσε την αντίδραση αρκετών στελεχών της κι έτσι το 1926, μέσα από τις τάξεις της Α.Ε.Κ. προέρχεται ο Π.Α.Ο.Κ., ο οποίος εφαρμόζοντας τον προσδιορισμό Πανθεσσαλονίκειος στην ονομασία του, ανοίγει τις πόρτες του σε όλους τους Θεσσαλονικείς. Ιστορική μπορεί να θεωρηθεί η απόφαση της συγχώνευσης με την ΑΕΚ Θεσσαλονίκης. Μέχρι τις 20 Μαρτίου 1929 κράτησε ο ανταγωνισμός και η αντιπαλότητα των δύο αδερφών σωματείων.
Τότε ο πρόεδρος του πολιτικού σωματείου των προσφύγων γιατρός Καραμαούνας, πέτυχε τη συγχώνευση των δύο προσφυγικών ομάδων της Θεσσαλονίκης. Πρωτεργάτες της ιδέας και της υλοποίησής της ήταν ο Φανούριος Βυζάντιος και ο Παντελής Καλπακτσόγλου, που αποσκίρτησαν από την Αθλητική Ένωση Κωνσταντινουπολιτών της Θεσσαλονίκης, η οποία είχε ιδρυθεί την περίοδο 1924-25 από τους πρώτους πρόσφυγες που ήρθαν στη Θεσσαλονίκη από την Κωνσταντινούπολη το 1922.
Χρώματα και σύμβολα
Ο Π.Α.Ο.Κ. επέλεξε ως χρώματα του σωματείου το μαύρο και το άσπρο. Το αρχικό του έμβλημα ήταν ένα πέταλο κι ένα τετράφυλλο τριφύλλι, με πράσινα φύλλα και πάνω από το καθένα ήταν χαραγμένα τα αρχικά της λέξης Π.Α.Ο.Κ.. Το σήμα το εμπνεύστηκε ο Κώστας Κοεμτζόπουλος από το πακέτο τσιγάρων που κάπνιζε.Το σήμα όμως μετά την ένωση με την Α.Ε.Κ. Θεσσαλονίκης άλλαξε, καθώς υιοθετήθηκε το έμβλημα της δεύτερης (Δικέφαλος αετός), έμβλημα που είχε ήδη και η Α.Ε.Κ. της Αθήνας. Ο αετός συμβολίζει την προέλευση του συλλόγου και την επάνοδο της μνήμης στις ρίζες και την κληρονομιά των προσφύγων (Βυζάντιο και Κωνσταντινούπολη).
Αρκετά χρόνια αργότερα όμως το έμβλημα τροποποιήθηκε, καθώς τα φτερά του Αετού δεν εμφανίζονται ανοιχτά αλλά πένθιμα κλειστά, ούτε φέρει στέμμα, σπαθί και σφαίρα. Ο Αετός κρατούσε ένα σπαθί και μία κορώνα, με τα δύο κεφάλια να ατενίζουν την Ανατολή και τη Δύση. Η διαφορά του εμβλήματος από αυτό της Α.Ε.Κ. - που είναι και το σύμβολο της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας - είναι πως του Π.Α.Ο.Κ. έχει τα φτερά του κλειστά, σε ένδειξη του μακροχρόνιου πένθους, λόγω του ξεριζωμού από την πατρίδα.
